Norweskie kolędy i piosenki świąteczne
Tekst: Marta Tomczyk-Maryon
Norweskie kolędy i piosenki świąteczne mają w sobie dużo uroku. Warto je poznać lub przypomnieć sobie.
Większość Polaków uważa, że polskie kolędy są najpiękniejsze na świecie. Ta nieskromność wynika z faktu, że dorastaliśmy z tymi melodiami i że łączą się one zazwyczaj z dobrymi wspomnieniami z dzieciństwa. Z drugiej strony trudno odmówić polskim kolędom niepowtarzalnego klimatu i pięknych tekstów.
Mieszkając w Norwegii o wiele częściej słyszymy jednak norweską muzykę świąteczną. Tutejsze radio zaczyna ją nadawać często przed adwentem. Słuchacze mają do wyboru: kolędy, a więc pieśni odnoszące się do Narodzenia Chrystusa, pastorałki, w których elementy religijne mieszają się ze świeckimi oraz piosenki bożonarodzeniowe, które nie mają religijnego charakteru. Zauważalną różnicą w stosunku do polskiej tradycji jest przewaga piosenek bożonarodzeniowych nad kolędami. Wynika to z laicyzacji społeczeństwa norweskiego. Norwegię odróżnia również duża ilość dziecięcych piosenek bożonarodzeniowych. I choć najczęściej są one śpiewane przez dzieci w szkołach i w przedszkolach, to mają również swoje miejsce w radio telewizji.
Norweskie kolędy i piosenki świąteczne mają w sobie dużo uroku, ładnie oddają atmosferę, a czasem również głębszy sens Świąt. Warto je poznać lub przypomnieć sobie. Oto pięć wybranych.
Nå tennes tusen julelys (Teraz świeci tysiąc bożonarodzeniowych świec)
To szwedzka kolęda, która została napisana w roku 1898 i zyskała popularność w całej Skandynawii. Jej motywem przewodnim jest światło, które ma znaczenie symboliczne. Odnosi się do świątecznych świec, gwiazdy i narodzonego Chrystusa.
Mitt hjerte alltid vanker (Moje serce zawsze wędruje)
Pieśń została napisana w roku 1732 przez duńskiego poetę Hansa Adolpha Brorsona, który oparł się na Ewangelii według św. Łukasza (2,12): „A to będzie znakiem dla was: Znajdziecie Niemowlę, owinięte w pieluszki i leżące w żłobie”. Piosenka wyraża miłość do Chrystusa i w piękny sposób odnosi się do Jego Narodzenia „Jeg kan deg aldri glemme velsignet julenatt” (Nigdy nie zapomnę tej świętej nocy).
Glade jul (Święta noc)
Glade jul, znane również pod tytułem, Stille natt (Święta noc) to norweska wersja chyba najbardziej znanej kolędy na świecie. Została ona przetłumaczona na 300 dialektów i języków świata. Autorem słów był austriacki wikary kościoła w Mariapfarr w regionie Lungau (część landu Salzburg) Joseph Mohr, melodię skomponował Franz Xaver Gruber, jego organista. Pierwsze wykonanie utworu miało miejsce w austriackim Oberndorf koło Salzburga podczas pasterki w roku 1818.
Glade jul, hellige jul!
Engler daler ned i skjul.
Hit de flyver med paradis grønt,
hvor de ser hva for Gud er skjønt.
Lønnlig i blant oss de går.
Lønnlig i blant oss de går.
Julefryd, evig fryd,
hellig sang med himmelsk lyd!
Det er engler som hyrdene så,
dengang Herren i krybben lå.
Evig er englenes sang.
Evig er englenes sang.
Fred på jord, fryd på jord,
Jesusbarnet i blant oss bor.
Engler synger om barnet så smukt,
han har himmeriks dør opplukt.Salig er englenes sang.
Salig er englenes sang.Salig fred, himmelsk fred,
toner julenatt herned.Engler bringer til store og små
bud om ham som i krybben lå.
Fryd deg hver sjel han har frelst!
Fryd deg hver sjel han har frelst
Deilig er den himmel blå (Cudowne błękitne niebo)
Pieśń w roku 1810 napisał Nikolai Frederik Severin Grundtvig. Pierwotny tytuł brzmiał De hellige tre Konger (Trzej Królowie). Autorem melodii był Jacob Gerhard Meidell.
En stjerne skinner i natt (Gwiazda świeci dziś w nocy)
To stosunkowo nowa piosenka świąteczna; melodię napisał Tore W. Aas, słowa Eyvind Skeie. W roku 1992 ukazała się na płycie Tusen julelys nagranej przez Oslo Gospel Choirs . Refren zawiera ładne przesłanie.
Englene synger høyt i kor
Synger om fred på vår jord
Verden var aldri helt forlatt
En stjerne skinner i natt
Chór anielski śpiewa na wysokościach
śpiewa o pokoju na ziemi
świat nigdy nie był całkiem opuszczony
gwiazda świeci dziś w nocy