Nagroda Nobla dla Olgi Tokarczuk

 Szwedzka Akademia ogłosiła dzisiaj laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W tym roku zostanie nią uhonorowanych dwóch pisarzy: Olga Tokarczuk i Peter Handke. REUTERS/Michele Tantussi/Dominic Ebenbichler/File Photos

 

 

 

„Gdy się dowiedziałam, musiałam się zatrzymać. To jeszcze w ogóle do mnie nie dociera. Bardzo się cieszę także z tego, że nagrodę wraz ze mną otrzymał Peter Handke, którego niezwykle cenię. To wspaniale, że Akademia Szwedzka doceniła literaturę z centralnej części Europy. Cieszę się, że jeszcze się trzymamy” - powiedziała Olga Tokarczuk, gdy dowiedziała się o przyznaniu jej Nagrody Nobla.

 

Szwedzka Akademia ogłosiła dzisiaj laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W tym roku zostanie nią uhonorowanych dwóch pisarzy: Olga Tokarczuk za rok 2018 i Peter Handke za rok 2019.

W marcu bieżącego roku Akademia Szwedzka - w konsultacji z realizującą testament Alfreda Nobla Fundacją Noblowską - zdecydowała, że w tym roku przyznane zostaną dwie Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, w tym zaległa z zeszłego roku. W 2018 roku nie przyznano nagrody w związku ze skandalem obyczajowym i zmianami personalnymi w Akademii Szwedzkiej.

Austriacki pisarz Peter Handke (ur. 1942) jest autorem powieści, esejów i dramatów. Ma na swoim koncie również wiele tłumaczeń. Więcej informacji o nim znajdziesz tutaj 

 

„To jeszcze w ogóle do mnie nie dociera”

Szwedzka Akademia napisała w uzasadnieniu przyznania Nagrody, że polska pisarka otrzymuje ją „za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.

Jak podają polskie media o przyznaniu Literackiego Nobla Olga Tokarczuk dowiedziała się na autostradzie w Niemczech. Jest tam w trasie promocyjnej. W telefonicznej rozmowie powiedziała: 

 „Gdy się dowiedziałam, musiałam się zatrzymać. To jeszcze w ogóle do mnie nie dociera. Bardzo się cieszę także z tego, że nagrodę wraz ze mną otrzymał Peter Handke, którego niezwykle cenię. To wspaniale, że Akademia Szwedzka doceniła literaturę z centralnej części Europy. Cieszę się, że jeszcze się trzymamy”.

 

Ważne, nagradzane i czytane - książki Tokarczuk

Literacki Nobel dla Olgi Tokarczuk jest wielką radością dla polskich czytelników. Choć w gronach literackich ekspertów od pewnego czasu mówiło się o dużej szansie pisarki na tę nagrodę, to dla tzw. „zwykłych” ludzi, może to być pewnym zaskoczeniem. Olga Tokarczuk (ur. 1962) jest jednak pisarką o dużym i uznanym na całym świecie dorobku literackim. Otrzymała najważniejsze nagrody literackie w Polsce, w tym Nagrodę Kościelskich, kilkakrotnie nagrodę „Nike”, a także wiele nagród międzynarodowych w tym The Mann Booker Internasjonal Prize (2018). Nagroda Nobla jest ukoronowaniem jej twórczości.

 

Olga Tokarczuk zadebiutowała jako prozaiczka w roku 1993 dobrze przyjętą przez krytykę powieścią Podróż ludzi Księgi. Dwa lata później wydała E.E. Obie powieści pokazały zamiłowanie pisarki do wielowarstwowej konstrukcji tekstu i poszukiwania tajemnicy. Następna powieść Prawiek i inne czasy (1996) ugruntowała pozycję Tokarczuk jako jednej z najciekawszych polskich pisarek. Tyłowy Prawiek to nazwa wioski, w której rozgrywa się akcja powieści, o której znany krytyk Jerzy Sosnowski napisał:

„Tokarczuk ze skrawków realnej historii buduje mit, to jest historię przesiąkniętą ładem, gdzie wszystkie wydarzenia, także te tragiczne i złe, mają swoje uzasadnienie. Przestrzeń zorganizowana jest na podobieństwo mandali - koła wpisanego w kwadrat, będącego geometrycznym wyobrażeniem doskonałości i pełni”.

Kolejna, wydana w roku 1998 książka Dom dzienny, dom nocny jest bardzo osobista i związana z miejscem, gdzie Tokarczuk mieszka. To zbiór opowiadań, które łączy wspólne miejsce - okolice Nowej Rudy. W kolejnych książkach, Szafie (1997) i Grze na wielu bębenkach (2001), Tokarczuk sięgnęła również po małe formy prozatorskie.

 

Olga Tokarczuk należy do tych pisarzy, którzy ciągle się rozwijają i poszukują nowych form wyrazu. Dlatego nie dziwi, że w jej dorobku znalazła się również książka eseistyczna Lalka i perła (2000), w której zaproponowała nowe, interesujące odczytanie powieści Bolesława Prusa.

Wydane w następnych latach powieści Anna In w grobowcach świata (2006) i Bieguni (2007) doczekały się wielu tłumaczeń i nagród. Powieść Bieguni otrzymała Międzynarodową Nagrodę Bookera.  Kolejna książka Tokarczuk zaskoczyła niektórych czytelników, bowiem Prowadź swój pług przez kości umarłych okazał się mieszanką kryminału, thrillera połączonego z tematyką ekologiczną. W roku 2017 książka została zekranizowana pod tytułem Pokot.

W tym samym roku ukazały się Księgi Jakubowe, wielka, epicka opowieść o Jakubie Franku, żydowskim mesjaszu żyjącym w XVII wieku na wschodnich rubieżach Rzeczpospolitej.  Ostatnią, najnowszą książką Tokarczuk jest zbiór opowiadań Opowiadania bizarne (2018).

 

 

 

Gyldendal świętuje

Pierwsze norweskie komentarze dotyczącej tegorocznej laureatki są pozytywne, nawet entuzjastyczne. Redaktor Cathrine Bakke Bolin z wydawnictwa Gyldendal, które wydało dwie książki Tokarczuk Prowadź swój pług przez kości umarłych (norw. tytuł Før plogen din over de dødes knokler) i Bieguni (norw. tytuł Løperne), powiedziała:

– Jesteśmy szalenie szczęśliwi i niesamowicie dumni. To jest właściwy wybór. Olga Tokarczuk stała się w ostatnich latach jednym z najbardziej odważnych głosów naszych czasów.

Norweska redaktorka zwróciła również uwagę, że Tokarczuk pisze książki, które oddają nasze czasy i zawierają wielki ładunek intelektualny, stylistyczny i emocjonalny. 

– Mamy nadzieję, że Nagroda Nobla, sprawi, że literatura Tokarczuk wzbudzi takie zainteresowanie wśród czytelników, na jakie zasługuje - powiedziała Bolin.

 

 

 

 Nagroda Nobla w dziedzinie literatury trafia do polskiego pisarza po raz piąty. Wcześniej

otrzymali ją Henryk Sienkiewicz (1905), Władysław Reymont (1924), Czesław Miłosz

(1980) i Wisława Szymborska (1996).