Zdjęcie: gov.pl
11 listopada obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości Polski. Upamiętnia ono odzyskanie przez Polskę wolności w roku 1918 po 123 latach zaborów.
Długa droga do wolności
W czasie I wojny światowej (1914-1918) pojawiły się sprzyjające okoliczności dla sprawy polskiej. Zaborcy Polski - Rosja, Austro-Węgry i Cesarstwo Niemieckie - stanęli naprzeciwko siebie. Ten konflikt zbrojny oznaczał korzystne dla Polski złamanie solidarności państw zaborczych. Polacy w roku 1914 musieli odpowiedzieć na pytania, po czyjej stronie się opowiedzieć i w oparciu o jakich sojuszników budować polską drogę do niepodległości. Józef Piłsudski, jego sojusznicy i formujące się u ich boku Legiony Polskie wiązali nadzieję z państwami centralnymi (sojusz Cesarstwa Niemieckiego, Monarchii Austro-Węgierskiej, Carstwa Bułgarii i Imperium Osmańskiego). Natomiast Roman Dmowski i wspierające go ugrupowania upatrywali sojusznika w Rosji.
Dla mieszkających w trzech zaborach Polaków, którzy przymusowo zostali wcieleni w armie zaborców, była to bratobójcza wojna. Polak stawał naprzeciwko Polaka, różniły ich tylko mundury, w które zostali ubrani nie z własnej woli.
Przełom
Historycy wskazują, że przełom w sprawie polskiej nastąpił w listopadzie 1916 r., gdy cesarze Niemiec i Austrii proklamowali odrodzenie państwa polskiego na ziemiach odebranych Rosji. Kiedy kilka miesięcy później w Rosji obalono carat, nowe władze tego kraju uznały prawo Polaków do samostanowienia. Zainspirowało to również Francuzów i Brytyjczyków, którzy także przyznali Polakom to prawo. Deklaracje te były jednak dalekie od przyznania Polsce rzeczywistej niepodległości, tym bardziej, że prawdziwym celem Niemiec i Austrii było pozyskanie polskich rekrutów.
Państwa centralne zawiodły i rozczarowały Polaków i dlatego Józef Piłsudski zerwał z nimi porozumienia i rozmowy. W konsekwencji marszałek został internowany w więzieniu wojskowym w dawnej twierdzy w Magdeburgu, a Legiony rozwiązano.
Ignacy Paderewski
Ważną rolę w sprawie polskiej odegrali również artyści. Wielką postacią był Ignacy Paderewski (1860-194), pianista, kompozytor i działacz niepodległościowy. Zbierał on pieniądze na rzecz ofiar wojny na ziemiach polskich i namawiał polityków państw zachodnich do poparcia idei niepodległości Polski. Jego zabiegi przyczyniły się do tego, że prezydent USA Woodrow Wilson zaczął sprzyjać Polakom. We Francji, z ochotników wywodzących się głównie ze środowisk polonijnych, powstała Armia Polska. Postulat niepodległości Polski uznali wkrótce i inni przywódcy państw ententy (sojusz pomiędzy Wielką Brytanią, Francją i Rosją).
W lutym roku 1918 państwa centralne zawarły, niekorzystny z polskiej perspektywy, pokój brzeski z Ukrainą. Rozczarowani Polacy ostatecznie porzucili nadzieje związane z państwami centralnymi i szans na odbudowę Polski zaczęli powszechnie upatrywać w sojuszu z ententą. Rozwiązano ostatnie odziały polskie, walczące u boku państw centralnych. W przemówieniu do Kongresu, wygłoszonym 8 stycznia 1918 r., Woodrow Wilson uznał odbudowę niepodległej Polski z dostępem do morza za jeden z warunków zawarcia trwałego pokoju.
„Należy stworzyć niezawisłe państwo polskie, które powinno obejmować terytoria zamieszkane przez ludność niezaprzeczalnie polską, któremu należy zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza i którego niezawisłość polityczną i gospodarczą oraz integralność terytorialną należy zagwarantować paktem międzynarodowym” - oświadczył w 13. punkcie swego pokojowego orędzia amerykański prezydent.
Więcej o Ignacym Paderewskim przeczytasz TU
Józef Piłsudski i Ignacy Jan Paderewski (styczeń 1919)
11 listopada 1918
Gdy w październiku i listopadzie 1918 r. kończyła się wojna na Zachodzie i nastąpił rozpad Austro-Węgier, Polacy przystąpili do rozbrajania okupantów i tworzenia niezależnych instytucji państwowych. Uwolniony przez Niemców Józef Piłsudski przyjechał do Warszawy, gdzie 11 listopada 1918 r. przejął z rąk Rady Regencyjnej pełnię władzy cywilnej i wojskowej, przyjmując funkcję Naczelnika Państwa. Polska odzyskała upragnioną niepodległość i rozpoczęła niełatwą drogę budowania własnej państwowości.
Msze św. za ojczyznę
W Oslo, we wszystkich kościołach katolickich zostaną odprawione Msze za ojczyznę.
O godz. 19.00 w katedrze św. Olafa.
O godz. 19.00 w kościele św. Jana Ewangelisty.
O godz. 19.00 w kościele św. Hallvarda.
Jeśli masz ochotę sprawdzić swoją wiedzę historyczną, zapraszamy do rozwiązania quizu
Obejrzyj krótki film o polskiej drodze do wolności